Çarpıcı, Katmanlı ve Canlı: Londra'da Jenny Saville Retrospektifi

Londra'daki “The Anatomy of Painting” sergisi, Jenny Saville'ın 30 yıla yayılan beden anlatılarını bir araya getiriyor. Büyük ölçekli figürler, katmanlı boyalar ve doğrudan bir bakışla, resmin sınırları yeniden çiziliyor.

YAZAR: Cansu Karakuş
ABONE OL
5 Haziran 2025 Perşembe 18:16 | Son Güncellenme:
9 dakika okunma süresi
Çarpıcı, Katmanlı ve Canlı: Londra'da Jenny Saville Retrospektifi

Jenny Saville'ı "İnsan bedenine dair algımız o kadar keskin ve sezgisel ki, en küçük bir bedensel ipucu bile tanıma duygusunu tetikleyebilir" sözleriyle ve kendi bedeni dışında yürümeye teşvik eden tablolarıyla tanıyoruz. Zaten işlerinde ilk bakışta tanıdık gelen bir görüntü, birkaç saniye içinde tüm konforunu yitiriyor. Çünkü Saville'ın resimlerinde hiçbir şey kolayca anlaşılır değil. Her katmanın altında başka bir doku, her figürün içinde başka bir hikâye var. Tuvallerine yaklaştıkça gerçekçilik ile soyutlama arasında gidip gelmeye teşvik ediyor. Görsel olanla sezgisel olan arasında sıkışmış hisleri ayyuka çıkarıyor.

Hyphen, 1999 by Jenny Saville, Private Collection courtesy of Gagosian © Jenny Saville, Courtesy Gagosian

Daha temele inersek Saville'ın bedenle kurduğu ilişki aslında çocukluğuna kadar uzanıyor. Resimle erken yaşta tanışmış olsa da onu esas etkileyen şey bedenin anlatı potansiyeli. Gömleğin altında tek bir kütleye dönüşmüş göğüsler, klasik resimlerdeki kaslı figürler ya da plastik cerrahların müdahale ettiği dokular ayırt edilemez derecede Saville'ın resme yaklaşımında eşit derecede önemli. Çünkü Saville figürü sadece tasvir etmek yerine onu sürüklüyor, itiyor, bozuyor, yeniden kuruyor.

Latent, 2020-2022 by Jenny Saville © Jenny Saville, Courtesy The Goerge Economou Collection

Yağlı boyayla yaptığı çalışmalarda et, neredeyse canlıymış gibi titreşiyor. İzleyiciye mesafe bırakmayan bir yakınlıkla, doğrudan yüzleşme çağrısı yapıyor. Kısacası estetikten ziyade gerçeklikle ilgileniyor. Süslenmiş bir gerçekliğin ötesinde kanayan, fazlalıklı, sarkan, sıkışan bir bedenle "insani" kavramları benimsemek önceliği oluyor.

Form Belleği

İşte bu yaklaşımın yıllara yayılan birikimi, 20 Haziran'da Londra'da açılan "Jenny Saville: The Anatomy of Painting" sergisinde büyük bir açıklıkla karşımızda olacak. 7 Eylül'e kadar Ulusal Portre Galerisi'nde devam edecek olan sergi, Saville'ın 45 eserini bir araya getirirken yalnızca figüratif resme getirdiği yorumları değil, aynı zamanda kendi beden algısıyla, sanat tarihiyle ve izleyiciyle kurduğu diyaloğun evrimini de gözler önüne seriyor. Sergi bir retrospektif gibi yapılandırılmış olsa da zamansal düzenden çok, düşünsel akışa göre şekillenecek.

Rosetta II, 2005-2006 by Jenny Saville, Private collection © Jenny Saville, Courtesy Gagosian

Bir tablo bir diğerine doğrudan cevap vermese de aralarında güçlü bir tensel bağ var. İlk dikkat çeken işlerden biri, Saville'ın Glasgow Sanat Okulu'ndan mezun olduktan sonra yaptığı büyük ölçekli nü figürler. Bu figürler sanatçının adını duyurmasına sebep olmuştu çünkü o zamana kadar çağdaş resimde bu kadar doğrudan, kaba ve dürüst bir bedensel temsil nadir görülmüştü. Saville'ın figürleri güzel olmaya çalışmıyorlardı. Zaten "güzel" tanımına da oldukça mesafeli bir yerde duruyorlardı. Ne idealizeydiler, ne de kendilerini açıklamak zorundaydılar. Ama sergi yalnızca bu ilk dönem işlerle sınırlı değil. Yıllar içinde Saville'ın pratiği daha da derinleşmiş, karmaşıklaşmış. Özellikle plastik cerrahlarla geçirdiği süre boyunca bedenin "yapılabilirliği" fikrine daha çok yaklaşmış.

Chasah, 2020 by Jenny Saville, Private Collection courtesy Gagosian © Jenny Saville, Courtesy Gagosian

Resimlerinde bunun karşılığı, bozulmuş, yeniden yapılmış, iç içe geçmiş figürlerde kendini gösteriyor. Aynı anda hem doğurgan hem yıpranmış, hem güçlü hem kırılgan olan bu figürler, bedenin sabitliğine dair tüm önyargıları paramparça ediyor. Sergideki işler arasında dolaşırken, boya kadar önemli olan bir başka katman da çizim. Saville'ın kömürle yaptığı büyük ölçekli çalışmalar, sanki bir röntgen görüntüsü gibi bedenin içini açma güdüsünde. The Anatomy of Painting, isminin de önerdiği gibi yalnızca biçimsel değil, kavramsal bir çözümleme sunuyor.

Drift, 2020-2022 by Jenny Saville, Private Collection courtesy Gagosian © Jenny Savile, Courtesy Gagosian

Sergi boyunca Saville'ın hem resim yaptığına hem de resmin kendisini de sürekli sorguladığına tanıklık vadediyor. Bu sergiden çıktıktan sonra aklınızda kalacak şey muhtemelen tek bir tablo değil. Belki bir bakış, bir kıvrım, bir katmanın altından görünen başka bir katman. Ama kesin olan şu ki Jenny Saville'ın işleri, insan bedenine dışarıdan ve içinden bakan bir perspek tif sunuyor. Ve bu bakış estetik olmasının yanı sıra politik, kültürel ve bir o kadar da kişisel. Belki de bu yüzden hâlâ bakmaya devam ediyoruz.

Fotoğraflar: National Portrait Gallery

EN ÇOK OKUNANLAR

Sağlıklı Tarifler: Fit Kakaolu Muhallebi
Sağlıklı Tarifler: Fit Kakaolu Muhallebi

Sağlıklı Tarifler: Fit Kakaolu Muhallebi

2 dakika okunma süresi
Zümrüt Yezdani Kedik ile Disiplin, İlham ve Sürdürülebilirlik Üzerine
Zümrüt Yezdani Kedik ile Disiplin, İlham ve Sürdürülebilirlik Üzerine

Zümrüt Yezdani Kedik ile Disiplin, İlham ve Sürdürülebilirlik Üzerine

17 dakika okunma süresi
Bu Yaz Bodrum'da Neler Oluyor?
Bu Yaz Bodrum'da Neler Oluyor?

Bu Yaz Bodrum'da Neler Oluyor?

5 dakika okunma süresi
Bronz Görünüm Veren En İyi Ürünler
Bronz Görünüm Veren En İyi Ürünler

Bronz Görünüm Veren En İyi Ürünler

3 dakika okunma süresi
Blue Tea Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Blue Tea Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Blue Tea Hakkında Bilmeniz Gerekenler

6 dakika okunma süresi

DAHA FAZLASI

Tarihi Sarnıçta Sanatın Yeni Yüzü
Tarihi Sarnıçta Sanatın Yeni Yüzü

Tarihi Sarnıçta Sanatın Yeni Yüzü

İstanbul Modern'de Ömer Uluç Sergisi
İstanbul Modern'de Ömer Uluç Sergisi

İstanbul Modern'de Ömer Uluç Sergisi

Salone del Mobile 2025 Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Salone del Mobile 2025 Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Salone del Mobile 2025 Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Nisan Ayı Sergileri
Nisan Ayı Sergileri

Nisan Ayı Sergileri

Haziran Ayı Sergileri
Haziran Ayı Sergileri

Haziran Ayı Sergileri

Moda Dünyasında Bir Dostluk Hikayesi: Azzedine Alaïa ve Thierry Mugler
Moda Dünyasında Bir Dostluk Hikayesi: Azzedine Alaïa ve Thierry Mugler

Moda Dünyasında Bir Dostluk Hikayesi: Azzedine Alaïa ve Thierry Mugler

"Netizens: Citizens of the Web" Hope Alkazar'da!
"Netizens: Citizens of the Web" Hope Alkazar'da!

"Netizens: Citizens of the Web" Hope Alkazar'da!

Mart Ayı Sergileri
Mart Ayı Sergileri

Mart Ayı Sergileri

"The Edwardians": İhtişam ve Zarafetin Altın Çağı
"The Edwardians": İhtişam ve Zarafetin Altın Çağı

"The Edwardians": İhtişam ve Zarafetin Altın Çağı

Mayıs Ayı Sergileri
Mayıs Ayı Sergileri

Mayıs Ayı Sergileri

Bir Babanın Gözünden
Bir Babanın Gözünden

Bir Babanın Gözünden

Hong Kong'da Basquiat Rüzgarı
Hong Kong'da Basquiat Rüzgarı

Hong Kong'da Basquiat Rüzgarı