Pelin Akil ile New York'ta Hayatın Ritmini Konuştuk
32 dakika okunma süresi
Kortizol, diğer adıyla stres hormonu, stresin yönetiminden sorumlu ana steroid hormondur.Yani vücudumuz tehdit altındayken salgılanan koruyucu bir yanıttır. Kortizol hormonu,vücut strese yanıt verirken yardımcı olur ve çok önemli bir rol üstlenir. Stres fiziksel gerginliğe neden olmakla birlikte, bizi endişeli veya korkmuş hissettiren herhangi bir olay ya da duruma bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Daha önceki yazılarımda da bahsettiğim gibi, küçük miktarda stres hormonu bizi tehlikeli durumlar için uyarabilir ve bu sebeple gereklidir. Ancak stres devamlı bir duygu haline gelirse sağlığımız için zararlı hale gelebilir.
Kortizol, fiziksel ve ruhsal sağlığımızın dengede olmasında önemli bir rol oynar ve stres temelli tehditlerle başa çıkmamızda yardımcı olur. Kortizol seviyelerimiz iyi olduğunda, zihinsel olarak güçlü, açık ve motive hissederiz. Bunun tam dersi durumda ise yorgun, kaygılı ve mutsuz hissetmeye daha çok eğilimli oluruz.
Kan dolaşımındaki daha yüksek ve daha uzun süreli kortizol seviyelerinin; zayıf bilişsel performans, azalan kemik yoğunluğu, yüksek tansiyon, kas dokusunda azalma, kan şekeri dengesizlikleri, düşük bağışıklık, kötü kolestrol gibi fizyolojik olarak olumsuz etkileri olduğu bilinmektedir. Kortizolün olumlu etkilerine baktığımızda ise, yüksek hafıza fonksiyonları, bağışıklık gücünün artması, düşük hassasiyet, yüksek enerji gibi durumları sıralayabiliriz.
Kortizol seviyeleri, günün farklı saatlerinde dalgalanma gösterebilmekle birlikte, vücutta sabah daha yüksek seviyelerde bulunur ve geceleri ise en düşük seviyeye ulaşır. Bu döngü günlük olarak tekrarlanır. Bunun yanı sıra, kişinin yaşadığı olaylara bağlı olarak kortizol seviyesi değişebilir
Öncelikle uyku, kortizol seviyesi ve kilo dengesi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Uyku düzeninizdeki problemler, kortizol seviyesinde olumsuzluğa neden olabilir. Bu durumun akabinde, zamanla metabolizmanız da olumsuz etkilenebilir. Açlık ve iştahla ilgili belirli hormonların artışına sebep olarak kilo alımına neden olabilir. Yapılan araştırmalar, daha yüksek seviyelerde kortizol salgılayanların, daha az kortizol salgılayan insanlardan daha fazla yeme eğiliminde olduklarını göstermiştir. Bu nedenle, her gece yeterince uyuduğumuzdan emin olmak, sağlıklı kortizol seviyemizi korumamıza yardımcı olabilir.
Kortizol seviyesini yönetmek için başvurulabilecek bir diğer yöntem, meditasyon yapmaktır. Meditasyonun amacı, düşüncelerinize odaklanmak ve onları yeniden yapılandırmak için eğitmektir. Ayrıca meditasyon ile uyku kalitenizi artırmanız bile mümkün olabilmektedir.
Kortizol seviyesinin sağlıklı olması ve kontrol altında tutulması için; vücudun gevşeme tepkisi, savaş-kaç tepkisi gerçekleştikten sonra etkinleştirilmelidir. Bu yüzden yoğun stres altında hissediyorsanız, çeşitli stres yönetimi teknikleriyle kendinizi rahatlatmayı öğrenebilir ve vücudunuzun strese tepki göstermesini önlemek için yaşam tarzınızda değişiklikler yapabilirsiniz. Düzenli egzersiz yapmak, psikolojik destek almak, yoga yapmak, nefes egzersizleri yapmak, müzik dinlemek gibi gevşemenize ve kendinizi daha rahat ifade edebilmenize yardımcı olacak yollara başvurmanız, kendinizi daha iyi hissetmenize katkıda bulunacaktır.