Mevsimsel Depresyon ile Başa Çıkmak

Mevsimsel depresyon, diğer tabiriyle mevsimsel duygudurum bozukluğu sonbahar depresyonu olarak da bilinir. Kışla birlikte gelen uzun karanlık süresi, havaların soğuması gibi faktörler birçok insanın biraz daha depresif veya yorgun hissetmesine neden olabilir. Her yıl aynı vakitte ortaya çıkan; yaşam kaliteniz üzerinde olumsuz etkiye sahip olan; mevsimler değiştiğinde düzelmeye başlayan rahatsızlıklarınız varsa mevsimsel duygudurum bozukluğunuz olabilir. Yapılan çalışmalarda kış depresyonlarının genellikle ekim-kasım aylarında başlayıp şubat-nisan aylarında bittiği gözlenmiştir. Mevsim geçişlerinde depresyonun artış yapması ve uzun süre böyle devam etmesi ciddi bir ruh sağlığı problemi olarak görülmektedir.

Mevsimsel depresyonun semptomlarının şiddeti kişiden kişiye değişebilir. Toplumda genellikle her 100 kişiden birinde görülmekte olan mevsimsel depresyonun sebeplerine baktığımızda, psikolojik faktörler kadar biyolojik faktörlerin de rol oynadığı görüyoruz. Işığa karşı retinal duyarlılık gibi biyolojik faktörler bu bozukluğun ortaya çıkmasında rol oynayabilmekle birlikte, gün ışığından faydalanabilme süresinin kısa olduğu kuzey ülkelerinde yaşamak, depresyona ve strese yatkın olmak gibi faktörlerin de etkisi olabilmektedir.

Mevsimsel Depresyonla Nasıl Başa Çıkacağız?

Peki, bu mevsimsel depresyonla nasıl baş edebiliriz? Motivasyonunuzu yüksek tutmak için zorlanabileceğiniz bu dönemde, sağlıklı alışkanlıklar benimseyerek, gününüze rahatlama katarak, mevsimsel duygusal değişimlerin üstesinden gelmeyi kolaylaştırabilirsiniz. Mümkün olduğunca, gündüzleri dışarı çıkmaya çalışın ve güneş ışığından faydalanmaya özen gösterin. Güneş ışığı, kışın küçük dozlarda olsa bile, serotonin seviyelerini artırmaya ve ruh halinizi iyileştirmeye yardımcı olabilir. Çalıştığınız veya bulunduğunuz kapalı ortamda, panjur ve perdelerinizi açıp pencerelerin yakınında oturarak maruz kaldığınız doğal ışık miktarını arttırmaya çalışın.

Düzenli egzersiz, yapmak, özellikle sabah saatlerinde, gün ışığında ve açık havada yapıldığı zaman mevsimsel depresyonla baş etmede büyük bir yardımcıdır. Gün ışığı, mevsimsel depresyonla baş etmek için en gerekli faktördür. Serotonin ve endorfin gibi iyi hissetmemize yardımcı olacak hormonların salgılanmasında, düzenli egzersiz yapmanın rolü son derece önemlidir. Ayrıca düzenli egzersiz, mevsimsel depresyonla baş etmenize yardımcı olduğu kadar, uyku düzeni, öz saygı, beslenme düzeni gibi faktörlere de olumlu etki etmektedir.

Doğru beslenme ve düzenli uyku rutininin olması da, mevsimsel depresyonu hafifletmek için önemlidir. Tam tahıllı ekmek, buğday tohumu, keten tohumu, yulaf, muz gibi yiyecekler serotonin seviyenizi artırabilir.

Mevsimsel depresyonun aslında normal depresyon ile mevsime bağlı olarak başlaması ve devam etmesi haricinde pek bir farkı yok. Ancak hemen herkeste görülebilen günlük sıkıntıları ve stresi kış depresyonuyla karıştırmamak gerekir. Depresyonu bir bozukluk olarak değerlendirebilmek için, belirtilerin yoğun ve sürekli olması gerekir. Depresyon tanısını koyabilmek için olumsuz duygudurum, başlıca olarak isteksizlik ya da hayattan zevk alamamanın da dahil olduğu en az beş belirtinin olması, bu belirtilerin kişide işlevselliğe yol açmaya başlaması ve en az iki hafta sürmesi gerekir.

Sosyal hayatınızı canlı tutmak aslında hayatınızın her evresinde çok önemlidir. Sevdiklerinizin desteği, onlarla iletişim halinde olmak, ruh halinizi iyi hissetmekle birlikte, yalnız olmadığınızı ve destek alabileceğinizi hissettirir. Özellikle duygudurumunuzun bozuk olduğu dönemde, sosyal hayatınızı canlı tutmaya çalışmak, bu durumun üstesinden gelebilmek adına çok önemlidir. Bunun için, yeni etkinlikler planlayabilir, programlar düzenleyebilir, öyle bir imkanınız yoksa (malum pandemi sürecinden ötürü) görüntülü sohbetler edebilir, sevdiklerinizle iletişimi aksatmamaya özen gösterebilirsiniz.