Normalleşme süreci ile birlikte koleksiyoner alışkanlıklarında ne gibi değişiklikler gözlemleyeceğiz? Online alımların artacağını düşünüyor musunuz?
Çok hızlı bir normalleşme yaşıyoruz, bu galiba biraz da yalnız geçen aylara tepki. Eğer pandemi geri dönmez, biz gerçekten eski hayatlarımıza dönersek ben online alımların artacağına pek inanmıyorum. Online sanat eseri alımı o sanatçıyı ve eserlerini zaten çok iyi tanıyorsanız, eseri gözlerinizle görmeden ekranda görerek de anlayacak kadar sanatçının işlerine aşinaysanız elbette bir kolaylık. Ama sanatçıyla, galericiyle, serginin küratörüyle konuşmanın, eserle biraz vakit geçirmenin çok önemli olduğuna inanıyorum. Market alışverişinin bu zamana kadar tamamen online’a dönmemesine şaşmamak elde değil, ama sanat eseri almak başka bir şey. Burada maksat “alışverişe çıkmak” değil, üretim, sergileme ve bütün bunların altındaki yaratım sürecinin bir izleyicisi olmak.
Pandemi sürecinden sanat piyasası nasıl etkilendi? Koleksiyoner izleğinden anlatabilir misiniz?
Sanatın bu dalgadan çok olumsuz etkilendiği aşikar. Sergiler ertelenince izleyicisiyle buluşmayı bekleyen bütün o emek ortada kaldı. Ekonomik olarak asıl darbe ise galerilerin fiziksel olarak kapanmasından ziyade, tüm topluma yayılan “Yarın ne olacak?” korkusu oldu. Temel gereksinimler dışında tüm harcamaların dondurulduğu aylar geçirdik. Bunun da ötesinde siz şahsen çok somut bir gelecek endişesi taşımasanız bile toplumun geneline yayılan böyle bir endişe varken – bir sanat eseri bile olsa - bir şeyler satın almak yerine “İşini kaybeden insanlar için bir şeyler yapabilir miyim, bu kaynağı böyle bir amaca yöneltebilir miyim?” diye düşünüyorsunuz.
Pek çok sergi dijitale taşındı. Sizce dijitalleşme pandemi karşısında üretilen bir çözüm mü? Yoksa sürdürülebilirliği var mı? Pandemi sonrasında da dijital sergilerle karşılaşmayı beklemeli miyiz?
Tüm bu dijitalleşme bizi sanatı dijital alanda izlemeye biraz alıştırdı ama dijital sergilerin sergi gezmeye bir alternatif olacağını pek düşünmüyorum. Bir müze ziyareti, birkaç galeri gezmek, orada sanatçılarla, küratörlerle konuşmak sanat deneyimimize eserleri görmenin de ötesinde bir şeyler katar. Ama gidip göremediğiniz bir sergi varsa online olarak gezmek büyük bir kolaylık elbette.
Pandemiden en çok etkilenen gruplardan birinin bağımsız sanatçılar olduğunu göz önünde bulundurursak, gelecek alımlarınızda bağımsız sanatçıları desteklemeyi düşünür müsünüz?
Sanat eseri alırken sanatçıya ve esere bakıyoruz, sanatçının bağımsız olup olmadığına veya diğer benzer konulara değil. Dolayısıyla bizim böyle bir kıstasımız yok. Sanatçının bir galeriyle uzun yıllara yayılan sağlam bir ilişkisi olması çok önemli, bu ilişkinin ne denli önemli olduğu böyle zor dönemlerde daha da açık şekilde ortaya çıkıyor. Ama bir sanat alıcısı olarak bir iş seçerken bizim kriterlerimiz sanatçı ve eser olur.
Pandemi döneminde fuarlarla ilgili farklı gelişmeler oldu. Örneğin, bazı fuarların çevrimiçi alanda eser sergilediklerini ve aktif duruma geldiklerini gördük. Fuarların gelişimiyle ilgili düşünceleriniz neler? Koleksiyoner olarak fuarların çevrimiçi alanda aktif duruma gelmesi nasıl bir etki yaratır?
Fuar, adı üstünde bir panayır yeri, bir çarşı. İnsanlar eser almak kadar, hatta belki eser almaktan önce, birbirlerini görmek, yeni fikirler duymak, sosyalleşmek, buluşup birlikte yemek yemek için fuarlara doluşurlar. Dijital sergilemenin, online konuşmalara uzaktan sorularla katılmanın bunun yerini tutacağına kesinlikle inanmıyorum. Dijital platformlar fiziksel bir fuarın sonrasında diyaloğu sürdürmek için çok işlevsel olacaktır ama biz insanlar arada sırada kalabalıklara karışıp uzun zamandır görmediğimiz dostlara rastlamayı, bir kenara çekilip hasret gidermeyi, kalabalığın enerjisini hissetmeyi seviyoruz, aşağıdaki linki tıklamakla bu deneyim nasıl tekrarlanır bilemiyorum. Bir de tabii son on yılda neredeyse eğlence sektörüyle yarışacak bir partieğlence platformuna dönüşmüş bir “çağdaş sanat fuar konsepti” ortaya çıktı ki (bakınız Art Basel Miami) bu konseptin yakaladığı ticari başarıyı online ortamda tutturması imkansız. Dolayısıyla ben fuarcı dostlarımızın da bir an önce eski bildik fiziksel fuarlarına dönmek için ne gerekiyorsa yapacaklarını düşünüyorum. Koleksiyoner olarak tüm bunlar bizim eser seçme ve alma tercihlerimizi etkileyen konular değil. Herkese tavsiyem müze, kamusal sergi ve bienalleri gezmeleri, sanat dergilerini ve sanatçı/galeri web sitelerini takip etmeleri.