MİMAR LEYLA ULUHANLI İLE KEYİFLİ BİR SOHBET

Berin SOMAY – [email protected] / Fotoğraf: Ertan DEMİRBİLEK

Dünyanın pek çok şehrinde önemli projelere imza atan ve bir iç mimar olarak Doğu kültürü ve İslam sanatından etkilendiğini belirten Leyla Uluhanlı ile Rizzoli New York tarafından yayımlanan ‘Mosques: Splendors of Islam / Camiler: İhtişamlı İslam Eserleri’ adlı kitabını konuşmak için bir araya geldik. Uluhanlı, farklı ülkelerden 50’den fazla camiyi mimari özellikleriyle nasıl ele aldığını anlattı.

Doğu kültürü ve İslam sanatına olan ilginiz nasıl başladı?
Bakü’de doğdum ve büyüdüm; üniversitede Doğu kültürü ve İslam sanatı üzerine eğitim aldım. O yüzden bu ilgimin biraz genlerle, biraz da eğitimimle geldiğini söyleyebilirim. Ayrıca İslam kültürü ve sanatının modern dünyaya ayak uydurmasına ve bunu yaparken de geleneklerine bağlı kalabilmesine hayranım. Modern teknikleri uygulayarak evrim geçiren İslam mimarisi ve sanatı, özündeki motifleri korumayı başarabiliyor. 

‘Camiler: İhtişamlı İslam Eserleri’ adlı kitabınızda, İslam dünyasının anıtsal camilerine yer veriyorsunuz. Böyle bir koleksiyon kitabı çıkarmaya nasıl karar verdiniz?
İslam kültürüne olan hayranlığım sayesinde bu kitap ortaya çıktı. Bakü’de İslami değerlerin içinde büyümüş olmam, camilerin mimari ihtişamını genç yaşta fark etmeme sebep oldu. Camilerin günlük yaşamı ve spiritüel alemi sentezleyebilmesi beni her zaman etkilemiştir. Bu kitap da, doğup büyüdüğüm toprakların kültürüne bir saygı duruşu niteliğinde oldu. 

Kitapta 50’den fazla camiye yer veriyorsunuz. Oluşturduğunuz seçkiden bahseder misiniz?
Kitapta yer alacak camileri iki kriter üzerinden belirledik. Birincisi ve en önemlisi, camilerin mimarisine ve iç mekanındaki karmaşık motiflere baktık. Bir caminin mimarisini oluşturan desenler, tasarımlar, geometrik şekiller ve renkler, eşsiz ve çarpıcı güzellikte olabiliyor. Bir başka önemli faktör ise, her bir caminin kültürel olarak neyi ifade ettiği idi. Biz de bu bağlamda dünyanın dört bir yanından efsanevi camileri bir araya getirmeye çalıştık. 250 yapıyı inceledikten sonra kararımızı vermek ve seçimlerimizi sınırlandırmak durumunda kaldık. Aksi halde tek bir kitaba sığmamız imkansızdı.  

Kitap ne kadar sürede hazırlandı? Bize biraz hazırlık sürecini anlatır mısınız?
Derin bir etki yaratmak üzere, İslam kültürü ve mimarisi konusunda önde gelen uzmanlardan fotoğraflara eşlik eden yazılara katkıda bulunmalarını rica ettik. Fikrin ortaya çıkmasından kitabın basılmasına kadar geçen sekiz yıllık süreçte, 80’den fazla insanla iş birliği yaptık. Stephan Julliard, Cemal Emden, Manolo Yllera ve Yuri Palmin gibi mimari fotoğrafçılar, kitap için orijinal fotoğraflar çekti.