Salzburg Rehberi: Müzik, Mimari ve Lezzetle Dolu Bir Şehir

Salzach Nehri kıyılarında yer alan Salzburg, adını altında uzanan tuz madenlerinden alıyor aslında. Avusturya'nın Almanya ile sınırını oluşturan şehirlerinden biri. Şehri ayrıcalıklı yapan ne biliyor musunuz? Klasik müziğin dünyadaki merkezlerinden biri kabul edilmesi ve Barok mimarisi. Zaten bu güzelliği ve özelliği farkedilmiş ki, 1997'de Unesco Dünya Mirasları Listesi'ne alıvermişler hemen.

Haklarını teslim etmek gerekir. Avusturya'da olmalarına rağmen İtalyan mimarlar Vincenzo Scamozzi ve Santini Solari'nin pek çok barok eseri süslüyor şehir merkezini.

Dünya'nın önemli müzik insanlarının çoğunun doğduğu şehir olarak biliniyor Salzburg. Ve onların da en ünlüsü kim biliyor musunuz? Wolfgang Amadeus Mozart. 18. yüzyılda bu topraklarda doğmuş o ünlü çılgın dahi.

Şehrin en zarif alışveriş caddesi bana göre Getreidegasse. Bu sokak barok mimari üslubundaki binaları ve her biri sanat eseri şık ferforje tabelalarıyla ünlü. Bence muhakkak bu sokakta ve onu diğer sokaklara bağlayan pasajlarda dolaşın. Ama tahıl anlamına gelen bu sokağın en ünlü evini kesinlikle ziyaret etmeyi de unutmayın.

Bina Mozart'ın 1756 yılında doğduğu ve ilk bestesini yaptığı ev... 1880 yılından beri müze olarak ziyaretçilerini ağırlıyor. Mozart geburtshaus yani Mozart'ın doğduğu ev, ünlü besteciyle ilgili sanat etkinliklerinin yapıldığı, çaldığı müzik aletlerinin, kullandığı eşyaların sergilendiği bir müze olarak düzenlenmiş. Mozart besteleri eşliğinde geziyorsunuz içerisini...

Salzburg'un meydanlarının en sevdiğim yanı birbirlerine bitişik olmaları. Tam bir meydanlar kenti Salzburg. Her biri bir birinden özel, birbirinden güzel. Madem Mozart dedik, haydi Mozart meydanından başlayalım.

Kendi zamanının en büyük müzisyeni Mozart. Avrupa'nın en iyi piyanisti, orgcusu, orkestra şefi, bestecisi. Salzburg'un kaderini değiştirmiş ama sadece 35 yıl yaşamış, değiştirememiş kendi kaderini.

Başka bir müzisyenin yapıp da onun yapamadığı hiçbir şey yok. Mesela kafasında bir parçayı düşünürken, karışık bir başka parçayı yazabiliyormuş . Önüne konan bir müziği bir bakışta kusursuzca okuyabiliyor ya da uzun bir parçayı bir kere dinleyip notaya dökebiliyormuş.

Adını taşıyan meydandaki heykel Mozart'a ait. 1842'de yapılmış ve Mozart'ın oğlunun da katıldığı bir törenle açılmış. Aslında 1841'de niyetlenmişler açılışını yapmaya. Yani Mozart'ın 50. ölüm yıl dönümünde... Ama heykelin kazı alanının tam altında orjinalinin Salzburg müzesinde olduğu mozaiği bulmuşlar ve açılışı geciktirmişler.

Salzburg'un birbirinden güzel meydanlarından biri de Kapitel Meydanı. Meydandaki söğüt ağacının komşusu, denizler ve deprem tanrısı Poseidon heykeli ile önündeki çeşme. Burası gençlerin favori Instagram noktası.

Dom Meydanı, kentin en ilgi gören adreslerinden biri. Salzburg'da çok sayıda kilise var ama Salzburg'un en önemli kutsal binası kabul edilen yer, Salzburg Katedrali. Gösterişli kubbesi ve iki kulesiyle şehrin neredeyse her yerinden görülüyor. Eğer durduğunuz pozisyonu iyi ayarlarsanız meydandaki katedralin üzerinde bulunan tacı meydanın ortasındaki Meryem Ana heykelinin başının üzerine denk getirebilirsiniz. Katedralin dışındaki dört heykel, elinde asa olan Aziz Rupert, anahtarlar olan Aziz Petrus, kılıç tutan bizim topraklardan Aziz Pavlus ve katedrali ilk yaptıran piskopos Virgil... Tepedeki heykel ise Hz. İsa'ya ait. Katedrale giriş için üç ferforje kapı var, üzerlerinde kutsandığı yıllar yazılı. 774, 1628 ve 1959.

Dom Meydanı'nın devamı Rezidenzplatz. Çok özel ve güzel bir meydan burası. Adını da başpiskoposların yaşadığı yer olan rezidanstan alıyor. Daha önce bir mezarlık ve yerleşim alanına ev sahipliği yapıyormuş, Tam 55 binayı yıkmışlar bu güzel meydan için. Meydanın ortasındaki barok tarzda yapılmış havuzlu çeşme hem kentin hem de Avrupa'nın en güzellerinden biri kabul ediliyor. Dört coşkulu at, kayalara kök salmış devler, yunuslar ve en tepede de yarı balık yarı at şeklinde Poseidon'un oğlu Triton bulunuyor. Nazi döneminde binlerce kitabın yakıldığı meydanlardan biri de burası.

Bir şehri keşfetmenin en iyi yolu, sokaklarında kaybolmak, meydanlarında dolaşı tarihini solumak hiç kuşkusuz. Alter Markt, yani eski Pazar meydanının en sevdiğim yanı Mozart'ın da kahvesini yudumladığı ülkenin en eski kafelerinden Tomaselli. Ta 1703'ten beri burada. Adı değişse de kendi hala dimdik hayatta.

Onun yanında, içinde bir kuyumcu dükkanı olan şirin bina Salzburg'un en küçük yapısı. Sadece 142 cm genişliğinde...

Bu kadar meydanlarda dolaştıktan sonra bir de saray gezelim ne dersiniz?

Mirabel Sarayı Prens piskopos Raitenau tarafından 1606'da metresi Salome Alt için yaptırılmış ama Prens 1612'de tahttan indirilince kızımız Salome ve ailesini kapı dışarı etmişler hiç vakit kaybetmeden. Sarayı o haliyle bırakmamışlar, eskinin izlerini silmek, genişletmek ve dönemin moda mimari üslubu olan Barok tarza çevirmek üzere sarayı 1710'da mimar Hildebrandt'a yeniletmişler. Ama kadersiz saray şehrin 1818'de yüzde 40'ının yandığı yangında büyük zarar görmüş ve bir kez daha yenilenmiş. Haa bu arada geleceğin ilk Yunan Kralı Otto burada doğmuş. Ne alaka demeyin. Babası Bavyera Kralı 1. Ludvig Salzburg'da görev yapıyormuş ve o yüzden Otto, 1815'te bu sarayda dünyaya gelmiş. Hani şu Yunanistan topraklarını Osmanlı Devleti aleyhine genişletmeye çalışmış ama başarıya ulaşamamış ve tahttan indirilmiş kral.

Eğer yolunuz Salzburg'a düşerse geleneksel Salzburger Nockerl tatlısını, Mozartkugel çikolatasını, bir tür tuzlu susamsız simit Pretzel'i ve Avusturya klasiği Şnitzel'i tatmadan ayrılmamalısınız.

Ülkemizde de verdiği yıldızlarla bir anda ön plana çıkan Michelin yıldızlı restoranlarda yemek yemeyi deneyimlemek isterseniz iki yıldızlı Senns Restaurant ve İkarus'u ya da bir yıldızlı Pfefferschiff'i, The Glassgarden'ı veya Esszimmer'i önerebilirim.

Biraz tarih diyenler için dünyanın en eski faal restoranı olduğu söylenen, 803 yılından beri çalışan St. Peter Stiftskulinarium'u, 150 yılı aşkın bir süredir aynı aile tarafından işletilen Cafe Tomaselli'yi, 17. yüzyıldan kalma yemekleri sunan Bärenwirt'i önerebilirim.

Fotoğraflar: iStock