Mayıs Ayı Dizi Önerileri
15 dakika okunma süresi
Tarihi 150 yıllık öncesine dayanan Şile Bezi, İstanbul'un coğrafi işaretli ilk değeri olarak, geçmişi geleceğe taşıyan bir malzeme. Onlarca yıldır dokunan, işlenen ve ev tekstilinden giyime kadar hala kullanılan, tarihle karışıp tekrar modernize olup günümüze kadar değeri artarak gelen nadide bir tekstil ürünü.
Yerli halkın giyim ihtiyaçlarını karşılamak için üretilen ve zamanla ün kazanan Şile bezi, 1970'lerde, hippilerin favorisi haline gelerek Avrupa modasında büyük etki yarattı. El işi motiflerle süslenmiş Şile bezleri ünlü butiklerde sergileniyordu. Şile Bezi'nin mistik hikayesi insanları cezbetmeye devam ediyor ve eşsiz desenleri ruhları sarıyor. Şile'nin sokakları, geçmişin büyülü dokusunu günümüze taşıyor ve her bir desen kendi öyküsünü anlatıyor.
Şile bezi, sadece bir kumaş değil, zanaatçılar tarafından ilmek ilmek dokunan bir sanat eseri. Bir zamanlar bir balıkçı kasabası olan Şile'de kadınlar, denize giden ama dönemeyerek ölen kocaları için ağıtlarını Şile bezine nakşediyordu. Aynı şekilde düğünler ve evlilikler için de mutluluklar nahşediyordu. Yani Şile bezi, adeta bir günlük, şiir veya öykü kitabı gibi insanların yaşamlarına ve duygularına adeta birer kağıt ve defter oluyordu.
Türkiye'nin en köklü festivalleri arasında yer alan ve 2023 yılında 34'üncüsü düzenlenen Uluslararası Şile Bezi Kültür ve Sanat Festivali, işte tam da bu mistik kumaşın, hem kültürel hem de ticari değerine ışık tutmak için düzenleniyor. Bu gelenekselleşmiş festival, İstanbul Kalkınma Ajansı Desteği ile Şile Belediyesi tarafından projelendirilen Şile Bezi Kolektif Tasarım Merkezi ve Şile Bezi Kırsal Kadın Kooperatifi, kadınların yüzyıllar öncesine dayanan emeğini dünyaya tanıtıyor.
Şile Bezi Festivali'nde gerçekleştirilen "Ritüelleriyle Şile Bezi" etkinliğinde Şile bezinin üretim süreci, birebir canlandırıldı. A-la Kadınlar Plajı'nda Şile Belediye Başkanı İlhan Ocaklı'nın katılımıyla gerçekleştirilen etkinliğe, Kaymakam Mehmet Nebi Kaya, Garnizon Komutanı Albay Mehmet Sutaşır'ın yanı sıra davetliler katıldı. Şile Bezi Dokuma Atölyesi'nde çalışan kadınların sahilde kurulu ocak ve tezgahlarda üretim sürecini canlandırdığı "Ritüelleriyle Şile Bezi" etkinliğinde davetliler Şile bezinin dokunmasından başlayarak, özel bir unlu suda kaynatılması, kök boya kazanlarında boyanması, denizde yıkanması ve kuma serilmesi gibi Şile bezinin tüm üretim sürecini izleyebildi.
Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nden Doç. Dr. Mustafa Genç liderliğinde gerçekleşen etkinlikte kök boyaların kullanıldığı 100 metrelik kumaş boyama işlemi, tarihi yeniden canlandırdı. Katılımcılar sahil kenarında bir araya gelerek bezin renklerini deniz ile buluşturdu. Bu anlamlı eylem, sadece geçmişe saygı göstermekle kalmadı, aynı zamanda geleceğe duyulan umudu da temsil etti.
Bu seremoni, geleneksel el sanatlarının modern dünyada nasıl yaşayabileceğini ve kültürel mirasın gelecek kuşaklara nasıl aktarılabileceğini de vurguluyor. Böylece Şile Bezi Seremonisi, Cumhuriyet'in 100. yılı kutlamalarında geleceğe ışık tutan bir etkinlik olarak tarihe geçti.